De darmbacterietest die inzicht geeft in je gezondheid
- Microbioom test kit
- 16S analyse
- Op wetenschap gebaseerde inzichten
Zo beïnvloeden darmbacteriën jouw gezondheid
Laatst gewijzigd: 27-08-2025
Misschien herken je dit: na de lunch een opgeblazen gevoel, steeds vaker verkouden, of gewoon een aanhoudend gebrek aan energie. Je denkt al snel dat het stress of vermoeidheid zal zijn. Maar wist je dat er nóg een factor meespeelt? In je darmen leeft een enorme gemeenschap van bacteriën die volop meewerkt aan je gezondheid.
In deze blog lees je hoe darmbacteriën werken, waarom ze belangrijk zijn en wat er gebeurt als je samenstelling van darmbacteriën uit balans raakt.
Wat zijn darmbacteriën eigenlijk?
In je darmen leeft een gigantische gemeenschap van bacteriën, gisten en andere microben. Samen noemen we die de darmmicrobiota. Zie het als een bruisende stad: miljarden inwoners, allemaal met hun eigen beroep. De een helpt met opruimen (spijsvertering), de ander verdedigt de stadsmuren (je immuunsysteem), en weer anderen zorgen voor communicatie met de ‘hoofdstad’ – je hersenen.
Deze hele gemeenschap, plus hun genetisch materiaal (DNA) en de stoffen die ze produceren, noemen we het microbioom. En dat microbioom is een belangrijke schakel in je gezondheid en kan voor een groot deel bepalen hoe je je voelt.
Spijsvertering
Je denkt misschien dat jouw lichaam alles wat je eet zelf afbreekt. Niets is minder waar: zonder darmbacteriën zou een groot deel van je voeding onbenut blijven.
Zo werkt het: wanneer je eet, gaat het voedsel via je mond, slokdarm en maag naar de dunne darm. Daar worden de meeste voedingsstoffen – zoals eiwitten, vetten en koolhydraten – afgebroken en opgenomen. Maar vezels zijn té taai voor je eigen spijsvertering.
En dáár komt je microbioom in beeld. In de dikke darm breken bacteriën die vezels af (dit proces heet fermentatie) en maken daar nuttige stoffen van: de korte-keten vetzuren (KKVZ). De drie belangrijkste zijn butyraat, propionaat en acetaat.
Elk van deze vetzuren heeft unieke eigenschappen en effecten op het lichaam, te zien in het schema hieronder.
Butyraat
In tegenstelling tot de taaie vezels, wordt butyraat wél goed opgenomen door darmwandcellen en is hun belangrijkste energiebron. Butyraat versterkt de en stimuleert de aanmaak van slijm (mucus), wat de darmbarrière beschermt. Dit helpt schadelijke bacteriën buiten te houden en zorgt ervoor dat je optimaal vitamines en voedingsstoffen uit je voeding opneemt.
Wanneer je darmslijmvliesbarriëre te zwak is, kan deze niet goed voedingsstoffen uit de darmen opnemen. Daardoor kan je op den duur een darmontsteking ontwikkelen.
Acetaat
Bij de fermentatie van voedingsstoffen wordt ook acetaat geproduceerd. Acetaat komt via de bloedbaan terecht in andere organen opgenomen, waaronder de lever. Daar speelt acetaat een rol in de vetstofwisseling. Ook helpt het bij het handhaven van een gezonde zuurgraad in de darmen, wat de groei van nuttige bacteriën ondersteunt.
Propionaat
Ook propionaat wordt door de lever gebruikt, namelijk voor gluconeogenese - onderdeel van de suikerstofwisseling waarbij glucose wordt aangemaakt uit niet-koolhydraatbronnen. Daarnaast helpt propionaat bij het reguleren van je verzadigingsgevoel, zodat je lichaam weet wanneer je genoeg hebt gegeten.
Kortom, darmbacteriën en hun productie van KKVZ spelen dus een essentiële rol in de spijsvertering én het behoud van gezonde darmen. Ze zijn betrokken bij allerlei processen in het lichaam. Daarom is het belangrijk om goed voor je darmen en darmmicrobioom te zorgen, zodat ze deze waardevolle stoffen blijven aanmaken.
Productie van vitamines
Je lichaam kan veel, maar niet alles zelf. Sommige vitamines kan je niet of nauwelijks aanmaken. Daarom haal je ze uit voeding. Je darmbacteriën helpen daarbij: ze werken samen met wat je eet en produceren zélf ook een aantal belangrijke vitamines. Vooral vitamine K, B11 (foliumzuur) en B12 zijn bekende voorbeelden.
Het mooie is dat dit een wisselwerking is: als jij voeding eet waar je bacteriën goed op gedijen, maken zij op hun beurt weer extra vitamines aan. Zo versterken jullie elkaar.
Hieronder zie je een overzicht van deze vitamines, hun werking en bacteriën die ze produceren:
Vitamine K | Vitamine B11 (Foliumzuur) | Vitamine B12 | |
Functie in de dikke darm | Stimuleert andere darmbacteriën om voedingsstoffen op te nemen | Ondersteunt het herstel van epitheelcellen in de darmwand | Dient als energiebron voor nuttige darmbacteriën |
Geproduceerd door | Escherichia coli, Bacteroides fragilis | Bacteroides, Lactobacillus, Bifidobacterium | Lactobacillus reuteri, Enterococcus faecium |
Functie elders in het lichaam |
|
|
|
Voedingsbronnen | Groene bladgroenten (bv. spinazie, boerenkool), broccoli, spruitjes, gefermenteerde voedingsmiddelen (bv. tempeh, miso, natto) | Groene bladgroenten, peulvruchten, verrijkte granen, lever, sinaasappels | Vlees, vis, zuivel, eieren, verrijkte granen |
Afweersysteem
Wist je dat zo’n 70 procent van je immuuncellen zich in en rond je darmen bevindt? Dat is geen toeval. Je darmwand is namelijk een soort ‘grenspost’ waar dagelijks van alles passeert: voeding, bacteriën, maar soms ook ongewenste indringers.
Je darmbacteriën zijn wederom belangrijk. Want wanneer schadelijke microben (pathogenen) je darmen binnenkomen of te veel de overhand krijgen, geven je eigen bacteriën een alarmsignaal. Dat activeert je immuunsysteem om in actie te komen.
Stel je voor dat je een antibioticakuur krijgt. Die doodt niet alleen de slechte bacteriën, maar ook veel van de nuttige soorten. Het gevolg? De balans van je microbioom raakt verstoord, en sommige minder gewenste bacteriën grijpen hun kans. Je immuunsysteem merkt dit en reageert met ontstekingsprocessen om het evenwicht te herstellen.
Een gezond en divers microbioom werkt als een goed getraind team: het houdt je immuunsysteem alert, maar voorkomt dat het te heftig reageert. Zo blijft je afweer in balans: krachtig genoeg om indringers aan te pakken, maar rustig genoeg om niet onnodig in de aanval te schieten.
Contact met de hersenen
Heb je weleens vlinders in je buik, rare kriebels voor een spannend moment, of buikpijn van stress? Dat is geen toeval. Je darmen en je hersenen zijn letterlijk met elkaar verbonden via de nervus vagus: een lange zenuw die als snelweg fungeert voor signalen in beide richtingen.
Je hersenen pikken bijvoorbeeld op dat je maag vol zit, en geven je een verzadigingsgevoel. Of ze starten je stoelgang wanneer je naar het toilet moet. Maar die communicatie gaat ook subtieler: bacteriën in je darmen maken stoffen aan die invloed hebben op je stemming, zoals serotonine (ook wel het gelukshormoon).
Deze voortdurende wisselwerking noemen wetenschappers de darm-brein-as. Onderstaande afbeelding schetst dit.
Die darm-brein-as gaat verder dan je zou denken. Onderzoek wijst erop dat een verstoord microbioom niet alleen samenhangt met buikklachten (zoals PDS), maar ook met grotere aandoeningen zoals obesitas, leverproblemen en zelfs neurologische ziektes als Parkinson of depressie. Vooral bij ziektes die zich ontwikkelen in de vroege of late levensfase wordt steeds vaker gekeken naar de rol van het microbioom.
Logischerwijs kan een disbalans in de darmmicrobiota aandoeningen, zoals het prikkelbare darm syndroom (PDS), levercirrose en obesitas in de hand werken. Of en hoe voeding hier precies invloed op heeft, is nog onderwerp van onderzoek. Maar één ding is zeker: je darmen en je hersenen zijn hechter verbonden dan we lang dachten.
Waarom dit ertoe doet
Alles bij elkaar laten je darmbacteriën zien dat ze veel méér doen dan alleen je eten verteren. Ze leveren brandstof aan je darmen, maken vitamines aan, houden je afweersysteem scherp en hebben zelfs een kort lijntje naar je brein.
Raakt de balans in je microbioom verstoord, dan merk je dat vaak terug in je hele lichaam, van je spijsvertering tot je energie en zelfs je stemming.
Goed zorgen voor je darmbacteriën is dus niet alleen goed voor je buik, maar voor je totale gezondheid. Een evenwichtig darmmicrobioom kenmerkt zich door een optimale hoeveelheid bacteriën die KKVZ produceren, een gezonde bacteriële diversiteit en slechts een klein aantal ongewenste bacteriën bevat.
Benieuwd hoe jouw microbioom ervoor staat? Lees dan verder op deze pagina voor inzichten, advies en tips.
Bronnen:
Dai, L., Mafra, D., Shiels, P. G., Hackeng, T. M., Stenvinkel, P., & Schurgers, L. J. (2023). Vitamin K and hallmarks of ageing: focus on diet and gut microbiome. Nutrients, 15(12), 2727. https://doi.org/10.3390/nu15122727
Dinan, T. G., & Cryan, J. F. (2017). The microbiome-gut-brain axis in health and disease. Gastroenterology Clinics, 46(1), 77-89. https://doi.org/10.1016/j.gtc.2016.09.007
Du, Y., He, C., An, Y., Huang, Y., Zhang, H., Fu, W., ... & Zhao, B. (2024). The role of short chain fatty acids in inflammation and body health. International journal of molecular sciences, 25(13), 7379. https://doi.org/10.3390/ijms25137379
Fung, T. C., Olson, C. A., & Hsiao, E. Y. (2017). Interactions between the microbiota, immune and nervous systems in health and disease. Nature neuroscience, 20(2), 145-155. https://doi.org/10.1038/nn.4476
Hossain, K. S., Amarasena, S., & Mayengbam, S. (2022). B vitamins and their roles in gut health. Microorganisms, 10(6), 1168. https://doi.org/10.3390/microorganisms10061168
Kundra, P., Geirnaert, A., Pugin, B., Morales Martinez, P., Lacroix, C., & Greppi, A. (2022). Healthy adult gut microbiota sustains its own vitamin B12 requirement in an in vitro batch fermentation model. Frontiers in Nutrition, 9, 1070155. https://doi.org/10.3389/fnut.2022.1070155
Pham, V. T., Dold, S., Rehman, A., Bird, J. K., & Steinert, R. E. (2021). Vitamins, the gut microbiome and gastrointestinal health in humans. Nutrition Research, 95, 35-53. https://doi.org/10.1016/j.nutres.2021.09.001
Shi, N., Li, N., Duan, X., & Niu, H. (2017). Interaction between the gut microbiome and mucosal immune system. Military Medical Research, 4, 1-7. https://doi.org/10.1186/s40779-017-0122-9
Thursby, E., & Juge, N. (2017). Introduction to the human gut microbiota. The Biochemical journal, 474(11), 1823–1836. doi: https://doi.org/10.1042/BCJ20160510
Wan, Z., Zheng, J., Zhu, Z., Sang, L., Zhu, J., Luo, S., ... & He, H. (2022). Intermediate role of gut microbiota in vitamin B nutrition and its influences on human health. Frontiers in Nutrition, 9, 1031502. https://doi.org/10.3389/fnut.2022.1031502
Yan, H., Chen, Y., Zhu, H., Huang, W. H., Cai, X. H., Li, D., ... & Li, X. (2022). The relationship among intestinal bacteria, vitamin K and response of vitamin K antagonist: a review of evidence and potential mechanism. Frontiers in Medicine, 9, 829304. https://doi.org/10.3389/fmed.2022.829304
Yoo, J. Y., Groer, M., Dutra, S. V. O., Sarkar, A., & McSkimming, D. I. (2020). Gut microbiota and immune system interactions. Microorganisms, 8(10), 1587. https://doi.org/10.3390/microorganisms8101587
Definities