De darmbacterietest die inzicht geeft in je gezondheid
- Microbioom test kit
- 16S analyse
- Op wetenschap gebaseerde inzichten
Zo beïnvloeden darmbacteriën jouw gezondheid
Laatst gewijzigd: 30-07-2025
Waarschijnlijk weet je dat de bacteriën in je darmen een rol spelen in de spijsvertering. Maar het microbioom doet nog veel meer dan dat. Het helpt bij de productie van vitamines, versterkt je immuunsysteem en kan zelfs invloed hebben op je mentale gezondheid. Hoe al deze processen precies werken, leggen we in dit artikel aan je uit.
Spijsvertering
Wanneer je eet, komt het voedsel eerst terecht in je mond en vervolgt het zijn weg via de slokdarm, maag en twaalfvingerige darm. In deze organen worden eiwitten, vetten en koolhydraten uit het voedsel afgebroken tot kleinere voedingsstoffen: aminozuren, vetzuren en glucose.
Vervolgens komt deze voedselbrij in de dunne darm, waar het grootste deel van de voedingsstoffen wordt opgenomen. Maar sommige bestanddelen - vooral vezels - zijn daarvoor te taai. En hier komt het microbioom van de dikke darm in beeld: de darmbacteriën breken deze vezels af via een proces dat fermentatie heet. Daarbij ontstaan korte-keten vetzuren (KKVZ), die een belangrijke rol spelen in het lichaam.
De drie belangrijkste KKVZ zijn butyraat, propionaat en acetaat. Elk van deze vetzuren heeft unieke eigenschappen en effecten op het lichaam, te zien in het schema hieronder.
Butyraat
In tegenstelling tot de taaie vezels, wordt butyraat wél goed opgenomen door darmwandcellen en is hun belangrijkste energiebron. Butyraat versterkt de en stimuleert de aanmaak van slijm (mucus), wat de darmbarrière beschermt. Dit helpt schadelijke bacteriën buiten te houden en zorgt ervoor dat je optimaal vitamines en voedingsstoffen uit je voeding opneemt.
Wanneer je darmslijmvliesbarriëre te zwak is, kan deze niet goed voedingsstoffen uit de darmen opnemen. Daardoor kan je op den duur een darmontsteking ontwikkelen.
Acetaat
Bij de fermentatie van voedingsstoffen wordt ook acetaat geproduceerd. Acetaat komt via de bloedbaan terecht in andere organen opgenomen, waaronder de lever. Daar speelt acetaat een rol in de vetstofwisseling. Ook helpt het bij het handhaven van een gezonde zuurgraad in de darmen, wat de groei van nuttige bacteriën ondersteunt.
Propionaat
Ook propionaat wordt door de lever gebruikt, namelijk voor gluconeogenese - onderdeel van de suikerstofwisseling waarbij glucose wordt aangemaakt uit niet-koolhydraatbronnen. Daarnaast helpt propionaat bij het reguleren van je verzadigingsgevoel, zodat je lichaam weet wanneer je genoeg hebt gegeten.
Kortom, darmbacteriën en hun productie van KKVZ spelen dus een essentiële rol in de spijsvertering én het behoud van gezonde darmen. Ze zijn betrokken bij allerlei processen in het lichaam. Daarom is het belangrijk om goed voor je darmen en darmmicrobioom te zorgen, zodat ze deze waardevolle stoffen blijven aanmaken.
Productie van vitamines
Je lichaam kan niet alle vitamines zelf aanmaken, dat is normaal. Het is daarom wel belangrijk om deze uit de juiste voeding te halen. De bacteriën in je darmen werken samen met het voedsel dat je eet, en produceren zelf ook een aantal essentiële vitamines, waaronder vitamine K, B11 (foliumzuur) en B12.
Gebruik je bovenstaande voedingsmiddelen in je dieet, dan kom je al een heel eind met de gewenste dagelijkse hoeveelheid van deze vitamines. Bijkomend voordeel is dat je darmbacteriën goed groeien op deze producten, en produceren daarbij nog een aanvullende hoeveelheid vitamines.
Hieronder zie je een overzicht van deze vitamines, hun werking en bijbehorende bacteriën:
Vitamine K | Vitamine B11 (Foliumzuur) | Vitamine B12 | |
Functie in de dikke darm | Stimuleert andere darmbacteriën om voedingsstoffen op te nemen | Ondersteunt het herstel van epitheelcellen in de darmwand | Dient als energiebron voor nuttige darmbacteriën |
Geproduceerd door | Escherichia coli, Bacteroides fragilis | Bacteroides, Lactobacillus, Bifidobacterium | Lactobacillus reuteri, Enterococcus faecium |
Functie elders in het lichaam |
|
|
|
Voedingsbronnen | Groene bladgroenten (bv. spinazie, boerenkool), broccoli, spruitjes, gefermenteerde voedingsmiddelen (bv. tempeh, miso, natto) | Groene bladgroenten, peulvruchten, verrijkte granen, lever, sinaasappels | Vlees, vis, zuivel, eieren, verrijkte granen |
Afweersysteem
Je maag-darmstelsel is nauw verbonden met het afweersysteem (ook wel ‘immuunsysteem’). Darmbacteriën spelen daarin een sleutelrol. Wanneer pathogenen je darmen binnendringen of de overhand nemen, geven je eigen darmbacteriën een alarmsignaal af, waardoor het immuunsysteem wordt geactiveerd.
Stel je voor dat er een verstoring in je microbioom optreedt, bijvoorbeeld door een voorgeschreven antibioticakuur. Hierdoor raken de verhoudingen in je microbioom verstoord. Sommige minder wenselijke soorten krijgen dan de overhand. Je immuunsysteem herkent deze disbalans en reageert met ontstekingsprocessen om het evenwicht te herstellen. Een gezond darmmicrobioom helpt je immuunsysteem scherp te blijven, zonder over te reageren.
Contact met de hersenen
Je darmen en hersenen staan met elkaar in verbinding via een lange zenuw: de nervus vagus. Deze werkt als een snelweg voor signalen tussen je brein en je darmen, in beide richtingen. Zo herkennen je hersenen signalen uit je darmen, bijvoorbeeld als je vol zit na het eten (verzadiging) of als je naar het toilet moet (aandrang) en starten dan de stoelgang (darmperistaltiek). Weer andere signalen prikkelen de hersenen door onze stemming te beïnvloeden na het eten. Andersom kunnen stress of emoties je darmen beïnvloeden. Je kent vast het gevoel dat je nerveus bent, je kunt dan buikpijn krijgen.
Onderstaande afbeelding schetst de wisselwerking tussen het microbioom, de hersenen (centraal zenuwstelsel) en zenuwen (perifeer zenuwstelsel).
Logischerwijs kan een disbalans in de darmmicrobioom aandoeningen, zoals het prikkelbare darm syndroom (PDS), levercirrose en obesitas in de hand werken.
De wisselwerking tussen darmen en hersenen – ook wel de darm-brein-as genoemd – kan verder reiken dan je zou denken. Wetenschappers vermoeden dat verstoringen in de darmflora verband houden met mentale aandoeningen zoals depressie, autisme en Parkinson. Vooral bij ziektes die zich ontwikkelen in de vroege of late levensfase wordt steeds vaker gekeken naar de rol van het microbioom. Of en hoe voeding hier precies invloed op heeft, is nog onderwerp van onderzoek.
Waarom dit ertoe doet
Je darmmicrobioom beïnvloedt veel meer dan alleen je spijsvertering. Het helpt bij de productie van vitamines, reguleert het immuunsysteem, en staat in direct contact met je hersenen. Een gezond microbioom herken je aan:
- een goede bacteriële diversiteit,
- voldoende productie van korte-keten vetzuren (zoals butyraat),
- én slechts een klein aantal ongewenste bacteriën.
Benieuwd hoe jouw microbioom ervoor staat? Lees dan verder op deze pagina voor inzichten, advies en tips.
Bronnen:
Dai, L., Mafra, D., Shiels, P. G., Hackeng, T. M., Stenvinkel, P., & Schurgers, L. J. (2023). Vitamin K and hallmarks of ageing: focus on diet and gut microbiome. Nutrients, 15(12), 2727. https://doi.org/10.3390/nu15122727
Dinan, T. G., & Cryan, J. F. (2017). The microbiome-gut-brain axis in health and disease. Gastroenterology Clinics, 46(1), 77-89. https://doi.org/10.1016/j.gtc.2016.09.007
Du, Y., He, C., An, Y., Huang, Y., Zhang, H., Fu, W., ... & Zhao, B. (2024). The role of short chain fatty acids in inflammation and body health. International journal of molecular sciences, 25(13), 7379. https://doi.org/10.3390/ijms25137379
Fung, T. C., Olson, C. A., & Hsiao, E. Y. (2017). Interactions between the microbiota, immune and nervous systems in health and disease. Nature neuroscience, 20(2), 145-155. https://doi.org/10.1038/nn.4476
Hossain, K. S., Amarasena, S., & Mayengbam, S. (2022). B vitamins and their roles in gut health. Microorganisms, 10(6), 1168. https://doi.org/10.3390/microorganisms10061168
Kundra, P., Geirnaert, A., Pugin, B., Morales Martinez, P., Lacroix, C., & Greppi, A. (2022). Healthy adult gut microbiota sustains its own vitamin B12 requirement in an in vitro batch fermentation model. Frontiers in Nutrition, 9, 1070155. https://doi.org/10.3389/fnut.2022.1070155
Pham, V. T., Dold, S., Rehman, A., Bird, J. K., & Steinert, R. E. (2021). Vitamins, the gut microbiome and gastrointestinal health in humans. Nutrition Research, 95, 35-53. https://doi.org/10.1016/j.nutres.2021.09.001
Shi, N., Li, N., Duan, X., & Niu, H. (2017). Interaction between the gut microbiome and mucosal immune system. Military Medical Research, 4, 1-7. https://doi.org/10.1186/s40779-017-0122-9
Thursby, E., & Juge, N. (2017). Introduction to the human gut microbiota. The Biochemical journal, 474(11), 1823–1836. doi: https://doi.org/10.1042/BCJ20160510
Wan, Z., Zheng, J., Zhu, Z., Sang, L., Zhu, J., Luo, S., ... & He, H. (2022). Intermediate role of gut microbiota in vitamin B nutrition and its influences on human health. Frontiers in Nutrition, 9, 1031502. https://doi.org/10.3389/fnut.2022.1031502
Yan, H., Chen, Y., Zhu, H., Huang, W. H., Cai, X. H., Li, D., ... & Li, X. (2022). The relationship among intestinal bacteria, vitamin K and response of vitamin K antagonist: a review of evidence and potential mechanism. Frontiers in Medicine, 9, 829304. https://doi.org/10.3389/fmed.2022.829304
Yoo, J. Y., Groer, M., Dutra, S. V. O., Sarkar, A., & McSkimming, D. I. (2020). Gut microbiota and immune system interactions. Microorganisms, 8(10), 1587. https://doi.org/10.3390/microorganisms8101587
Definities