Last van PDS? Dit is wat je microbioom ermee te maken heeft

In ’t kort: wat is PDS?

PDS is een chronische aandoening die veel voorkomt: zo’n vijf tot tien procent van de Nederlandse bevolking heeft ermee te maken. Bij PDS zijn de darmen overgevoelig en reageren ze op de kleinste prikkel. Het resultaat: buikpijn, opgeblazen gevoel, winderigheid, een stoelgang die alle kanten op gaat, en ga zo maar door. Die klachten verschillen niet alleen van persoon tot persoon, maar kunnen bij dezelfde persoon ook per dag totaal anders zijn.

De precieze oorzaak is nog niet volledig bekend. Wetenschappers zoeken volop naar antwoorden: wat veroorzaakt PDS, en hoe kun je de klachten verminderen, of zelfs helemaal verhelpen? Daarbij kijken ze vooral naar vier grote factoren: stress, beweging, voeding en het microbioom.

Het microbioom van iemand met PDS

En dat microbioom, dat is een wereld op zich. Het bestaat uit miljarden bacteriën, gisten en andere microben die in je darmen wonen. Steeds meer onderzoek laat zien dat de samenstelling van het microbioom bij mensen met PDS anders is dan bij mensen zonder dagelijkse darmklachten. En dat verschil kan veel vertellen over waarom jouw darmen soms zo heftig reageren.

Zie je microbioom als een ecosysteem: een regenwoud vol verschillende soorten, allemaal met hun eigen taak. Sommige bacteriën helpen je eten afbreken, anderen maken vitamines aan of beschermen je tegen indringers. Bij mensen met PDS blijkt dat regenwoud vaak minder divers te zijn: bepaalde nuttige soorten zijn in de minderheid, terwijl andere bacteriën juist de overhand krijgen. Dit kan leiden tot meer gasvorming, een gevoelige darmwand en soms zelfs lichte ontstekingsreacties. Het lastige is: welke bacteriën precies uit balans zijn, verschilt per persoon. Daarom is er geen one-size-fits-all oplossing. Wat voor de één werkt, kan bij de ander niets doen of zelfs klachten verergeren. Precies daarom kijken we steeds vaker naar persoonlijke microbioomanalyses als de weg naar gerichter advies.

Wat zegt de wetenschap nu?

Onderzoekers ontdekken steeds meer over de link tussen PDS en het microbioom. Dit zijn de belangrijkste inzichten tot nu toe:

1. Minder diversiteit: onderzoek laat zien dat mensen met PDS vaak een minder gevarieerd microbioom hebben. Een eenzijdig microbioom kan minder goed schommelingen in voeding of stress opvangen.
2. Verhouding nuttige en ongewenste bacteriën is anders: sommige nuttige bacteriën, zoals Bifidobacterium en Faecalibacterium, komen bij mensen met PDS vaak minder voor, terwijl soorten die meer gas produceren juist vaker aanwezig zijn.
3. Gevoeligere darmwand: een veranderd microbioom kan stoffen aanmaken die de darmwand gevoeliger maken, waardoor signalen sneller naar de hersenen worden gestuurd, en jij dus sneller pijn of ongemak voelt.
4. Gasvorming en fermentatie: bepaalde bacteriën breken koolhydraten af tot gassen. Bij een verstoorde balans kan dit leiden tot extra gasproductie, en dus tot een opgeblazen gevoel en krampen.
5. Persoonlijke verschillen zijn groot: geen twee microbioomprofielen zijn hetzelfde. Wat bij de één klachten veroorzaakt, is voor de ander juist neutraal. Daarom kijken wetenschappers steeds meer naar individuele analyses in plaats van gemiddelden.

Testen met PDS: heeft dat nut?

Omdat PDS en het microbioom bij iedereen nét anders in elkaar steken, is het lastig om op basis van algemene adviezen je klachten echt onder controle te krijgen. Je kunt eindeloos experimenteren met voeding, supplementen en levensstijl, maar zonder te weten wat er precies in jouw darmen gebeurt, blijft het schieten met hagel.

Een microbioomanalyse geeft dat persoonlijke plaatje wel: welke bacteriën bij jou ruim aanwezig zijn, welke juist ontbreken en hoe dat mogelijk samenhangt met je klachten.

De resultaten van de test geven je een duidelijk beeld wie er in jouw darmen ‘wonen’, en helpen je om gerichter aanpassingen te maken in voeding of levensstijl. Je ontvangt geen standaardlijst met tips, maar adviezen die passen bij jouw unieke microbioom. Daarmee kan je voor jezelf de vraag beantwoorden welke voeding en levensstijl voor jóu de juiste keuze is.

Samengevat

PDS is een complexe puzzel waarbij voeding, stress, beweging én je microbioom allemaal stukjes zijn. De wetenschap laat steeds duidelijker zien dat die bacteriële gemeenschap in je darmen enorm belangrijk is. En mede doordat geen twee personen, noch microbiomen, hetzelfde zijn, is er geen one-size-fits-all oplossing. Het doen van een microbioomtest zou je zodoende kunnen helpen, door je inzicht te geven in welke aanpassingen specifiek jij in je leven zou kunnen doen om je klachten mogelijk te verminderen.

Ontdek hier verder hoe onze test precies werkt, of bekijk hier een webinar waarin we onze test met andere microbioomtestmethodes vergelijken.

Lees met PDS je microbioomrapport op een andere volgorde

Na het doen van een microbioomtest ontvang je een rapport dat in vier hoofdstukken stap voor stap je darmgezondheid uitlegt. De volgorde is afgestemd op wat meestal het belangrijkst is. Heb je PDS? Dan kun je beter een aangepaste volgorde volgen, omdat bij PDS andere bacteriegroepen vaak meer invloed hebben op je klachten. Download hier de handleiding om je microbioomrapport te lezen als je PDS hebt.

 

In je microbioomrapport krijg je voor elk van deze vier een score, aangegeven met een groene, roze of oranje kleur.

Ongewenste bacteriën

Er zijn een hoop darmbacteriën die onze lichaamsprocessen kunnen verstoren en daarmee pijn of andere klachten veroorzaken. Dat gebeurt vooral wanneer deze ongewenste bacteriën in hoge aantallen in onze darmen leven (roze of oranje). In het resultatenrapport bespreken we drie groepen ongewenste bacteriën: sulfaatreducerende bacteriën, proteobacteriën en een aantal specifieke 'beruchte' soorten.

Wanneer een of meer van de hierboven genoemde bacteriegroepen in hoge mate aanwezig zijn in je microbioom, kan dit mogelijk de oorzaak zijn van je darmklachten – in plaats van PDS. In dat geval is het belangrijk om deze bacterie-scores te verlagen. Blijven ook hierna de klachten aanhouden? Dan is er waarschijnlijk een andere oorzaak, zoals PDS.

Energieproductie: butyraatproducerende bacteriën

Sommige darmbacteriën produceren nuttige energiestoffen tijdens het verwerken van vezels uit voedsel. Er zijn drie verschillende vormen van deze energiestoffen: butyraat, propionaat en acetaat. Genoeg butyraat is ontzettend belangrijk (groen) voor een goede darmwerking. Het beschermt bijvoorbeeld de slijmlaag die over de darmcellen ligt. Een sterke darmwand verkleint de kans op ontstekingen. Is deze laag niet sterk (bijvoorbeeld door een tekort aan butyraat (roze of oranje)), dan kunnen ontstekingen ontstaan en pathogenen beter de darmcellen bereiken en irritatie, pijn of verstoring van de stoelgang veroorzaken. Klachten niet onbekend bij PDS.

Nuttige bacteriën

Er zijn ontzettend veel nuttige darmbacteriën die elk een andere belangrijke functie vervullen. In het rapport bespreken we 14 van deze bacteriën/groepen. Een laag aantal van deze bacteriën in je microbioom (roze of oranje) is niet direct slecht of ongezond. Het is wel belangrijk om genoeg nuttige bacteriën (groen) te hebben, omdat zij bijdragen aan een divers en gebalanceerd microbioom. Dat doen ze onder andere door de groei en activiteit van ongewenste bacteriën tegen te werken.

Een voorbeeld is de bacteriesoort die melkzuur (lactaat) aanmaakt. Lactaat zorgt ervoor dat de darmen iets zuurder worden, wat de groei en activiteit van veel andere nuttige bacteriën stimuleert, en die van ongewenste bacteriën juist remt.

Diversiteit

Een divers microbioom (groen) betekent dat er veel verschillende bacteriesoorten aanwezig zijn. Er zijn dan genoeg bacteriën die samen sterk staan om nuttige functies uit te voeren. Op die manier ben je weerbaarder tegen pathogenen, waardoor je minder snel darmklachten krijgt. Bij een minder divers microbioom (roze of oranje) – wat we dus vaker zien bij mensen met PDS – kan je een disbalans ontwikkelen: nuttige bacteriën groeien minder goed, waardoor pathogenen makkelijk kunnen binnendringen en lichaamsactiviteiten zoals spijsvertering en stoelgang verstoren. Wat weer klachten kan veroorzaken.

Bronnen:

Carroll, I. M., Ringel-Kulka, T., Siddle, J. P., & Ringel, Y. (2012). Alterations in composition and diversity of the intestinal microbiota in patients with diarrhea-predominant irritable bowel syndrome. Neurogastroenterology and motility, 24(6), 521–e248. https://doi.org/10.1111/j.1365-2982.2012.01891.x

Chassard, C., Dapoigny, M., Scott, K. P., Crouzet, L., Del'homme, C., Marquet, P., Martin, J. C., Pickering, G., Ardid, D., Eschalier, A., Dubray, C., Flint, H. J., & Bernalier-Donadille, A. (2012). Functional dysbiosis within the gut microbiota of patients with constipated-irritable bowel syndrome. Alimentary pharmacology & therapeutics, 35(7), 828–838. https://doi.org/10.1111/j.1365-2036.2012.05007.x

Jeffery, I. B., O'Toole, P. W., Öhman, L., Claesson, M. J., Deane, J., Quigley, E. M., & Simrén, M. (2012). An irritable bowel syndrome subtype defined by species-specific alterations in faecal microbiota. Gut, 61(7), 997–1006. https://doi.org/10.1136/gutjnl-2011-301501

Kushkevych, I., LešÄanová, O., Dordević, D., Jančíková, S., Hošek, J., Vítázová, M., Bučková, L., & Drago, L. (2019). The Sulfate-Reducing Microbial Communities and Meta-Analysis of Their Occurrence during Diseases of Small–Large Intestine Axis. Journal of Clinical Medicine, 8(10), 1656. https://doi.org/10.3390/jcm8101656

Labus, J. S., Hollister, E. B., Jacobs, J., Kirbach, K., Oezguen, N., Gupta, A., Acosta, J., Luna, R. A., Aagaard, K., Versalovic, J., Savidge, T., Hsiao, E., Tillisch, K., & Mayer, E. A. (2017). Differences in gut microbial composition correlate with regional brain volumes in irritable bowel syndrome. Microbiome, 5(1), 49. https://doi.org/10.1186/s40168-017-0260-z

Liu, H. N., Wu, H., Chen, Y. Z., Chen, Y. J., Shen, X. Z., & Liu, T. T. (2017). Altered molecular signature of intestinal microbiota in irritable bowel syndrome patients compared with healthy controls: A systematic review and meta-analysis. Digestive and Liver Disease, 49(4), 331–337. https://doi.org/10.1016/j.dld.2017.01.142

Liu, Y., Li, W., Yang, H., Zhang, X., Wang, W., Jia, S., Xiang, B., Wang, Y., Miao, L., Zhang, H., Wang, L., Wang, Y., Song, J., Sun, Y., Chai, L., & Tian, X. (2021). Leveraging 16S rRNA Microbiome Sequencing Data to Identify Bacterial Signatures for Irritable Bowel Syndrome.

Malinen, E., Rinttilä, T., Kajander, K., Mättö, J., Kassinen, A., Krogius, L., Saarela, M., Korpela, R., & Palva, A. (2005). Analysis of the fecal microbiota of irritable bowel syndrome patients and healthy controls with real-time PCR. The American Journal of Gastroenterology, 100(2), 373–382. https://doi.org/10.1111/j.1572-0241.2005.40312.x

Nagel, R., Traub, R. J., Allcock, R. J., Kwan, M. M., & Bielefeldt-Ohmann, H. (2016). Comparison of faecal microbiota in Blastocystis-positive and Blastocystis-negative irritable bowel syndrome patients. Microbiome, 4(1), 47. https://doi.org/10.1186/s40168-016-0191-0

Pittayanon, R., Lau, J. T., Yuan, Y., Leontiadis, G. I., Tse, F., Surette, M., & Moayyedi, P. (2019). Gut Microbiota in Patients With Irritable Bowel Syndrome—A Systematic Review. Gastroenterology, 157(1), 97–108. https://doi.org/10.1053/j.gastro.2019.03.049

Prikkelbare Darm Syndroom Belangenorganisatie. (2022, November 29). Diagnose – prikkelbare darm syndroom Belangenorganisatie. https://www.pdsb.nl/diagnose/

Rajilić-Stojanović, M., Biagi, E., Heilig, H. G., Kajander, K., Kekkonen, R. A., Tims, S., & de Vos, W. M. (2011). Global and deep molecular analysis of microbiota signatures in fecal samples from patients with irritable bowel syndrome. Gastroenterology, 141(5), 1792–1801. https://doi.org/10.1053/j.gastro.2011.07.043

Rangel, I., Sundin, J., Fuentes, S., Repsilber, D., de Vos, W. M., & Brummer, R. J. (2015). The relationship between faecal-associated and mucosal-associated microbiota in irritable bowel syndrome patients and healthy subjects. Alimentary Pharmacology & Therapeutics, 42(10), 1211–1221. https://doi.org/10.1111/apt.13399

Salminen, S., von Wright, A., Morelli, L., Marteau, P., Brassart, D., de Vos, W. M., Fondén, R., Saxelin, M., Collins, K., Mogensen, G., Birkeland, S. E., & Mattila-Sandholm, T. (1998). Demonstration of safety of probiotics — a review. International Journal of Food Microbiology, 44(1–2), 93–106. https://doi.org/10.1016/S0168-1605(98)00128-7

Sheikh Sajjadieh, M. R., Kuznetsova, L. V., & Bojenko, V. B. (2012). Dysbiosis in Ukrainian children with irritable bowel syndrome affected by natural radiation. Iranian Journal of Pediatrics, 22(3), 364–368.

Su, Q., Tun, H. M., Liu, Q., Yeoh, Y. K., Mak, J. W. Y., Chan, F. K., & Ng, S. C. (2023). Gut microbiome signatures reflect different subtypes of irritable bowel syndrome. Gut Microbes, 15(1), 2157697. doi: https://doi.org/10.1080/19490976.2022.2157697

Vich Vila, A., Imhann, F., Collij, V., Jankipersadsing, S. A., Gurry, T., Mujagic, Z., Kurilshikov, A., Bonder, M. J., Jiang, X., Tigchelaar, E. F., Dekens, J., Peters, V., Voskuil, M. D., Visschedijk, M. C., van Dullemen, H. M., Keszthelyi, D., Swertz, M. A., Franke, L., Alberts, R., Festen, E. A. M., … Weersma, R. K. (2018). Gut microbiota composition and functional changes in inflammatory bowel disease and irritable bowel syndrome. Science Translational Medicine, 10(472), eaap8914. https://doi.org/10.1126/scitranslmed.aap8914

Wang, L., Alammar, N., Singh, R., Nanavati, J., Song, Y., Chaudhary, R., & Mullin, G. E. (2020). Gut Microbial Dysbiosis in the Irritable Bowel Syndrome: A Systematic Review and Meta-Analysis of Case-Control Studies. Journal of the Academy of Nutrition and Dietetics, 120(4), 565–586. https://doi.org/10.1016/j.jand.2019.05.015

Zeber-Lubecka, N., Kulecka, M., Ambrozkiewicz, F., Paziewska, A., Goryca, K., Karczmarski, J., Rubel, T., Wojtowicz, W., Mlynarz, P., Marczak, L., Tomecki, R., Mikula, M., & Ostrowski, J. (2016). Limited prolonged effects of rifaximin treatment on irritable bowel syndrome-related differences in the fecal microbiome and metabolome. Gut Microbes, 7(5), 397–413. https://doi.org/10.1080/19490976.2016.1215805

Zhong, W., Lu, X., Shi, H., Zhao, G., Song, Y., Wang, Y., Zhang, J., Jin, Y., & Wang, S. (2019). Distinct Microbial Populations Exist in the Mucosa-associated Microbiota of Diarrhea Predominant Irritable Bowel Syndrome and Ulcerative Colitis. Journal of Clinical Gastroenterology, 53(9), 660–672. https://doi.org/10.1097/MCG.0000000000000961